Nominowana do nagrody Fryderyk 2023 płyta Violin Inspirations z muzyką kompozycji Rafała Janiaka. Kamila Wąsik-Janiak – skrzypce, Andrzej Kanałów – fortepian, Piotr Ptak – klarnet.
Rafał Janiak (*1986)
Violin Inspirations
Słowo „inspiracja” pochodzi od łacińskiego czasownika inspiro, oznaczającego dmuchać, dąć w coś, a także – natchnąć (pomysłem, uczuciem), rozniecać (uczucie). W warstwie językowej inspiracja ściśle łączy się więc z powietrzem, oddechem. I tak jak powietrze jest niezbędne do życia, tak inspiracja jest konieczna dla sztuki. Szczególnym jej źródłem jest spotkanie z drugim człowiekiem i jego twórczością, czy to w relacji mistrz–uczeń, czy na poziomie twórczego dialogu kompozytora i wykonawcy.
Sonata na skrzypce i fortepian.
Pamięci prof. Stanisława Moryty (2019)
„Słowo pedagog nie jest w stanie oddać wielkości i znaczenia tej postaci w moim życiu. Był dla mnie kimś więcej: mentorem, który prowadził mnie po meandrach muzycznych rzek niemal jak ojciec”4 – napisał Rafał Janiak we wspomnieniu o Stanisławie Morycie, u którego w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina studiował kompozycję. Pamięci profesora poświęcony jest najnowszy z zaprezentowanych na płycie utworów – Sonata na skrzypce i fortepian (2019), której klasyczny czteroczęściowy układ został niejako rozbity przez wprowadzenie między kolejnymi ustępami trzech fragmentów pro memoria. Znajdują się w nich bezpośrednie nawiązania do twórczości Moryty. Pierwszy zawiera cytat z Koncertu wiolonczelowego (1992), drugi zbudowany jest na charakterystycznym rytmie jednej z części Stabat Mater (1999), w trzecim zaś pobrzmiewa chorałowy temat z Arii i chorału na skrzypce solo (1982). Te krótkie fragmenty są niczym migawki, muzyczne wspomnienia poddane osobistej, twórczej interpretacji.
Główne części sonaty przeprowadzają słuchacza przez różne stany emocjonalne: od eksplorującej niskie rejestry, pełnej napięcia Intrady przez energiczne, przejmujące w swej nerwowości Con moto aż po refleksyjne Sostenuto i w końcu Contemplazione celeste, przenoszące słuchacza do zupełnie innego wymiaru. Choć tytuły poszczególnych części sugerują sposób poprowadzenia narracji, utwór ten – podobnie jak pozostałe kompozycje utrwalone na płycie – wpisuje się w tradycję muzyki, która abstrahuje od treści pozamuzycznej i oddziałuje na słuchacza nie tyle przyjętym z góry programem, ile pełną ekspresji abstrakcją.